Giới định tuệ (hay còn gọi là Tam vô lậu học) là con đường, lộ trình tu tập giúp hành giả có thể giải thoát khỏi phiền não và khổ đau, đạt được mục đích cứu cánh trên con đường tu hành và có thành tựu Niết bàn.
Đây là khái niệm quan trọng trong Phật giáo, là một nếp sống đạo hạnh và trí tuệ mang lại hạnh phúc cho bản thân và người khác.
Giới là quy tắc để bảo vệ thân thể, lời nói, tâm trí khỏi những điều ác, ngăn chặn hành vi xấu xa. Giới dùng để kiểm soát tâm thái của con người, tránh những suy tư ác ý và nghiện ngập vật chất. Giới sẽ giúp chúng ta biết đủ, biết dừng, không tham quá, đánh bại được tâm tham lam của bản thân.
Định là việc kiểm soát tâm trí và cảm xúc của bản thân. Khi thiếu định lực, chúng ta sẽ dễ bị tâm sân, mọi việc đều khiến bạn phiền lòng, có thể tự đánh bản thân mình. Để tránh điều này chúng ta cần tu định để có định lực.
Tuệ trong giới định tuệ chính là sự hiểu biết về thực tế và khả năng tỉnh táo trong suy nghĩ, hành động. Nhờ đó mà mọi quyết định và hành động đều trở nên đúng đắn.
Khi không có trí tuệ khiến bản thân bị tâm sân và không nhận được việc xảy ra một cách rõ ràng. Người có trí tuệ sẽ có định lực để xử lý vấn đề dễ dàng, hiệu quả. Theo pháp Phật, người hiểu rõ Phật pháp là người có trí tuệ và sẽ sử dụng trí tuệ một cách hiệu quả.
Cụ thể, thông qua 3 khía cạnh tu tập, 8 phương tiện hỗ trợ để một người có thể đạt đến sự hoàn thiện nhân cách và có được giác ngộ giải thoát.
Bát chánh đạo và giới định tuệ có sự tương dung tương nhiếp trong việc phòng hộ thân, ngữ, ý khỏi ác nghiệp. Để tiến đến giải thoát và Niết bàn thì chúng ta cần phải thực hành cả ba yếu tố này.
Tam họ bao gồm ba yếu tố quan trọng là nội dung cốt yếu của sự tu học cho người xuất gia. Đây cũng là con đường duy nhất để hành giả có thể tiến đến giác ngộ giải thoát. Khi tu tập, 3 yếu tố giới định tuệ cần phát triển song song để hỗ trợ lẫn nhau.
Người tu tập đúng pháp nhận thấy mối quan hệ giữa giới định tuệ để giải thoát khỏi sự phiền não và khổ đau. Đây là nền tảng cơ bản trong tu tập Phật pháp, là nền tảng của phạm hạnh giải thoát để đạt đạo quả thanh tịnh và chấm dứt khổ đau.
Tóm lại, giới định tuệ là gì đã được giải đáp cụ thể ở trên. Giới định tuệ đóng vai trò quan trọng trong phát triển tâm trí, cải thiện đức hạnh, là nội dung cốt yếu của sự tu hành và thoát khỏi khổ đau.